آیا تا به حال دندان عقل خود را کشیده‌اید؟ اکثر افراد حداقل یک بار در زندگی خود با کشیدن دندان عقل و عوارض جانبی آن مواجه شده‌اند. در واقع، دندان عقل ضروری نیست و برخی افراد در طول زندگی هیچ دندان عقلی ندارند. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی افراد چهار دندان عقل دارند در حالی که برخی دیگر هیچ دندان عقلی ندارند؟ هر فرد ممکن است تعداد متفاوتی از دندان عقل داشته باشد. اگر به دنبال پاسخ به این سوالات هستید، بهتر است با ما در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی دکتر علی شالچی زاده همراه باشید.
دندان عقل چیست؟
این دندان همیشه دیرتر از سایر دندان‌ها و در قسمت انتهایی دهان شروع به رشد می‌کند. معمولا بیشتر افراد رشد این دندان را در سنین ۱۷ تا ۱۹ سالگی تجربه می‌کنند. با این حال، رشد هر کدام از آنها در هر زمانی بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی امکان پذیر است. هر بزرگسال به طور متوسط چهار دندان عقل در دهان خود دارد.
تحقیقات نشان داده است که برخی افراد ممکن است چند دندان عقل یا اصلا هیچ دندان عقلی نداشته باشند. همیشه فضای کافی برای رشد این دندان‌ها وجود ندارد، به همین خاطر است که اغلب افراد هنگام رشد آنها از درد یا عفونت ناشی از آن رنج می‌برند. دندان‌های عقل جز دندان‌های آسیاب محسوب می‌شوند که برخی از آنها به صورت نهفته در لثه‌ها رشد می‌کنند. این امر بدین معنی است که برخی عوامل مانع از رشد آنها خواهد شد. یکی از دلایل این اتفاق کمبود فضای بین دندان آسیاب دوم و استخوان پشت آن خواهد بود.
برای کشیدن، هر کدام از دندان‌های عقل باید تک‌تک چک شوند. روند چک کردن این دندان‌ها بر عهده دندانپزشک است. اگر دندان شما غیر قابل دیدن است، به این معنی است که دندان عقل هنوز زیر لثه است و روند رشد آن شروع نشده است. ممکن است دندانپزشک از عکس برداری با اشعه ایکس استفاده کند تا بتواند روند رشد دندان عقل را مشاهده کند. عکس برداری به دندانپزشک کمک می‌کند تا شکل ریشه‌های دندان، موقعیت دندان‌ها و نزدیک بودن دندان عقل به اعصاب را تشخیص دهد. اگر قرار است دندان عقل خود را بکشید، اشعه ایکس به دندانپزشک کمک می‌کند تا روند درمان را طبق نحوه رشد آن برنامه ریزی کند.
رشد دندان عقل در دهان چه کاربردی دارد؟
اگر چه در حال حاضر این دندان کاربرد خاصی ندارد، اما در گذشته این دندان بسیار کاربرد داشته است. از آن جایی که انسان‌ها در گذشته مجبور به خوردن غذاهای خام و سفت بودند، به دندان‌های محکم‌تری نیز نیاز داشتند. داشتن فک و آرواره بزرگ‌تر آنها باعث می‌شد که دندان‌های عقل به راحتی رشد کنند و قدرت لازم برای جویدن را داشته باشند.
تمامی۳۲ دندان فضای کافی برای رشد داشتند و گوشت‌های خام به راحتی قابل خوردن بودند. اکنون که ابزارهای لازم برای خرد کردن، پختن گوشت و مواد غذایی در دسترس همه قرار گرفته است، دیگر نیازی به داشتن آرواره‌های بزرگ نیست. از این رو، انسان‌ها برای جویدن زحمت کمتری کشیدند و روزبه‌روز فضای کمتری در دهان ایجاد شد. در حال حاضر دندان‌های عقل فضای کامل برای رشد ندارند و برای بیرون آمدن از لثه‌ها با مشکل مواجه خواهند شد. در نتیجه، دندان‌های عقل کاربردی ندارند.
معرفی انواع دندان عقل
اگر شاهد رشد دندان‌های عقل خود هستید، باید بدانید که آنها به یک شکل رشد نمی‌کنند. انواع مختلفی از دندان عقل و نحوه رشد آن وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
دندان عقل عمودی
این نوع دندان‌های عقل جهت گیری کاملا طبیعی دارند. دندان عقلی که به این صورت رشد می‌کند، معمولا نیازی به کشیدن ندارد. اگر دندانپزشک به شما بگوید که این دندان نیاز به کشیدن دارد، احتمالا به خاطر این است که به سمت پایین دندان آسیاب دوم یا به استخوان‌های پشت دهان فشار آورده است. دندان‌های نهفته عمودی گاها به سختی کشیده می‌شوند و می‌توانند به استخوان و دندان‌های اطراف آسیب برسانند. با این حال، این نوع اتفاق معمولا به صورت نادر اتفاق می‌افتد.
دندان عقل مزیال
نوع مزیال رایج‌ترین نوع دندان عقل نهفته است که در آن دندان به سمت جلوی دهان شما زاویه می‌گیرد. این نهفتگی به زمانی اطلاق می‌شود که دندان با زاویه ای به سمت جلوی دهان شما شکل بگیرد. دندان عقل در این موقعیت به سمت دندان آسیاب دوم که در کنار آن قرار دارد فشار می‌آورد. زاویه این دندان چیزی است که تعیین می‌کند آیا رشد آن مشکل به وجود می‌آورد یا خیر.
اکثر موارد این رویش منجر به رویش جزئی می‌شوند که در آن فقط تاج دندان از طریق لثه بیرون می‌زند. در اکثر موارد، نیازی به برداشتن دندان نیست و با گذشت زمان ممکن است دندان به درستی رویش پیدا کند. اگر زمان زیادی گذشته است و دندان رویش پیدا نکرده است، بهتر است که این مورد را با دندانپزشک در میان بگذارید.
دندان عقل دیستال
در این موقعیت دندان عقل زاویه ای به سمت پشت دهان می‌گیرد. این موقعیت معمولا نادر است و برعکس دندان عقل مزیال خواهد بود، زیرا به جای جلو، این دندان به عقب دهان انحراف پیدا می‌کند. کشیدن دندان دیستال به میزان زاویه و مشکلاتی که ممکن است ایجاد کند بستگی دارد. در بیشتر موارد، دندانپزشک چند سال صبر می‌کند تا موقعیت کشیدن دندان پیش بیاید.
دندان عقل افقی
همان طور که از نام آن پیداست این دندان عقل به صورت افقی رشد می‌کند و بدترین نوعی است که می‌تواند برای هر فرد رخ دهد. در این موقعیت دندان کاملا به سمت خود زاویه دارد و به طرف دندان آسیاب دوم قرار می‌گیرد. این دندان به موازات استخوان فک شما رشد می‌کند. این نوع دندان عقل باعث رسیدن آسیب به دندان‌های دیگر شما شده و حتما باید کشیده شود. اگر قصد دارید که این دندان را بکشید.
هر شخص چند دندان عقل دارد و چه زمانی رشد می‌کنند؟
حال زمان بررسی این موضوع می‌رسد که مشخص کنیم هر فرد چند دندان عقل در دهان خود دارد. اکثر افراد دارای چهار دندان عقل هستند که معمولا در اواخر نوجوانی شروع به رشد می‌کنند. با توجه به این نکته، ممکن است برخی افراد در طول زندگی خود رویش هیچ دندان عقلی را تجربه نکنند.
در برخی افراد، دندان‌های عقل هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و نیازی به کشیدن ندارند. این در حالی است که دندان‌های عقل برخی افراد دیگر به صورت نهفته رشد می‌کند و به کشیدن نیاز خواهند داشت. این نوع دندان‌ها در لثه یا فک گیر می‌کنند و باعث ایجاد عفونت و سایر مشکلات خواهند شد.
بررسی احتمال داشتن دندان عقل بیشتر
گاهی اوقات ممکن است یک فرد بیش از حد ممکن دندان عقل داشته باشد که به عنوان دندان عقل اضافی شناخته می‌شود. علت به وجود آمدن آنها هنوز مشخص نیست. با این حال، تقریبا حدود یک تا دو درصد جمعیت دارای این دندان‌ها هستند و رشد آنها نادر است. در موارد بسیار نادر، ممکن است به جای چهار دندان عقل، هشت دندان داشته باشید که به صورت دوتایی رشد کرده اند.
دندان‌های اضافی احتمال بیشتری برای نهفته شدن و گیر کردن در زیر لثه دارند. اگر شروع به رویش کنند، به احتمال زیاد مشکلات متعددی به وجود می‌آورند و تراز دیگر دندان‌ها را نیز به هم خواهند زد. اگر احتمال می‌دهید که دندان‌های عقل شما ظاهری غیر عادی دارند، حتما باید تحت نظر دندانپزشک قرار بگیرید تا به صورت کامل آنها را بررسی کند.
آیا همه دندان‌های عقل نیاز به کشیدن دارند؟
با این که دندان‌های عقل در حال حاضر کاربرد چندانی ندارند، اما وجود آنان نیز بی دلیل نیست. دندان عقل تا زمانی که نهفته نباشد یا باعث بروز درد و عفونت نشود، نیازی به برداشتن آن نیست. بنابراین، اغلب اوقات لازم است که آن را خارج کنید. با این حال، لازم نیست همه دندان‌های عقل را خارج کنید.
چه یک یا چند دندان عقل داشته باشید، اکثر دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در صورت لزوم آنها را بکشید. دندان عقل می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند، چون دهان فضای مناسب برای رشد آنها ندارد. اگر دندان‌های عقل مشکل دار در جای خود باقی بمانند باعث ایجاد مشکلات زیر خواهند شد:
- تورم
- درد
- فشار به دندان‌های دیگر
- عفونت
پس می‌توان نتیجه گرفت که کشیدن این دندان‌ها اجباری است وگرنه می‌تواند باعث ایجاد کیست یا تومور شود.
چرا نداشتن دندان عقل مشکلی در نظم دندان‌ها ایجاد نمی‌کند؟
تصویر برداری از دندان‌ها می‌تواند نشان دهد که شما دندان عقل دارید یا خیر. نداشتن دندان عقل ممکن است برای برخی افراد تعجب‌برانگیز باشد و ممکن است تصور کنید که مشکلی در دهان شما وجود دارد. در حقیقت، نداشتن دندان عقل هیچ مشکلی در دهان ایجاد نمی‌کند و کاملا طبیعی است.
دلیل نداشتن دندان عقل کاملا مشخص نیست، اما می‌تواند دلیل ژنتیکی نیز داشته باشد. مثلا اگر والدین شما در طول زندگی خود رشد دندان عقل را مشاهده نکرده اند، احتمالا شما هم دندان عقل نخواهید داشت. رژیم غذایی، جویدن و محیط نیز می‌توانند دلایل به وجود نیامدن دندان عقل باشند. ذکر این نکته ضروری است که نداشتن دندان عقل دلیلی بر نبودن آنها نیست، بلکه ممکن است به صورت نهفته رشد کنند و شما از وجود آنان بی اطلاع باشید. به همین دلیل، بهتر است که به دندانپزشک مراجعه کنید تا اگر دندان‌ها وجود دارند قبل از بروز عفونت یا درد آنها را بکشید.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی تعداد دندان عقل در هر فرد پرداختیم. معمولا افراد ۴ دندان عقل در دهان خود دارند. هر ربع دهان یک دندان عقل رویش می‌کند. اما رویش آنها می‌تواند متفاوت باشد. اگر در انتهای دهان خود تورم و درد احساس کردید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. عکس برداری با اشعه ایکس می‌تواند موقعیت دندان را مشخص کند. پس از آن دندانپزشک تصمیم می‌گیرد دندان عقل باقی بماند یا کشیده شود. دندانپزشکان متخصص کلینیک دندانپزشکی دکتر علی شالچی زاده با سال‌ها تجربه و بهره مندی از آخرین تجهیزات روز دنیا در تمامی‌زمینه‌های مرتبط با سلامت و زسبایی دهان و دندان به شما کمک خواهند کرد. در کلینیک دندانپزشکی دکتر علی شالچی زاده خدماتی مانند کشیدن دندان عقل، ایمپلنت، ترمیم دندان، لمینیت و کامپوزیت ارائه می‌شود.
سوالات متداول
آیا ممکن است یک فرد دو دندان عقل داشته باشد؟
بله، افراد ممکن است ۲ تا ۴ دندان عقل داشته باشند.
اگر تعداد دندان‌های عقل زیاد باشد، نشان دهنده مشکل است؟
با این که دندان‌های عقل زیاد اتفاقی نادر است، اما جای نگرانی وجود ندارد و معمولا دنداپزشکان کشیدن آنها را توصیه می‌کنند.
چگونه می‌توان فهمید هر شخص چند دندان عقل دارد؟
این امر با مراجعه به دندانپزشک و عکس برداری امکان پذیر خواهد بود.
