انواع دهانشویه
ابتدا به بررسی انواع دهانشویه‌ها می‌پردازم. دهانشویه‌ها انواع گوناگونی دارند:
1. دهانشویه‌های ضدعفونی کننده (آنتی سپتیک): این نوع دهانشویه‌ها شامل محصولاتی مانند کلرهگزیدین و لیسترین است که از جمله مواد موثر در آنها الکل استفاده میشود. الکل موجود در این دهانشویه‌ها به عنوان ماده سمی برای باکتری‌ها عمل می‌کند.
2. دهانشویه‌های کنترل کننده پلاک: این نوع دهانشویه‌ها برای کنترل و کاهش تشکیل پلاک دندانی و رسوبات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. دهانشویه‌های پیشگیری کننده: این دهانشویه‌ها به منظور پیشگیری از بروز مشکلات دهانی مانند ترشحات بدبو، التهاب لثه و تسکین علائم التهاب دهانی استفاده می‌شوند.
همچنین، دهانشویه‌ها یک ماده حل کننده دارند که به طور معمول مواد موثر در آنها در این ماده حل می‌شوند. در بسیاری از موارد، به ویژه در دهانشویه‌های تجویز شده درمانی، الکل به عنوان حلال استفاده میشود. این نوع دهانشویه‌ها به عنوان “دهانشویه با بیس الکلی” شناخته می‌شوند. استفاده از الکل در این دهانشویه‌ها باعث افزایش جذب آنها در لثه و مخاط دهان میشود و اثربخشی آنها را افزایش می‌دهد.
در صورتی که قصد خرید دهانشویه دارید، حتماً مواد تشکیل دهنده آن را مطالعه کنید. اگر دهانشویه حاوی الکل باشد، بدون تجویز دندانپزشک و یا به مدت طولانی استفاده نکنید. به عنوان مثال، دهانشویه کلرهگزیدین که یکی از دهانشویه‌های محبوب دندانپزشکان است، حاوی الکل است. استفاده طولانی مدت از این نوع دهانشویه ممکن است باعث خشک شدن محیط دهان و ایجاد بوی نامطبوع شود و همچنین ممکن است منجر به واکنش‌های سرطانزا شود.
مزایا و فواید دهانشویه
دوم اینکه مزایا و فواید دهانشویه چی هست؟
- جلوگیری از بوی بد دهان
- جلوگیری از تشکیل پلاک دندانی، اگر از دهانشویه های ضد پلاک دندان استفاده شود.
- جلوگیری از تشکیل پوسیدگی، اگر از دهانشویه های فلوراید دار طبق تجویز دندانپزشک استفاده شود.
انتخاب بهترین دهانشویه
سوم اینکه بهترین دهانشویه کدام است؟
دهانشویه موردنیاز شما را باید دندانپزشکتان مشخص کند. دهانشویه های فلوراید دار معمولا برای کسانی که میزان پوسیدگی بالایی دارند، پیشنهاد میشود. که معمولا دو نوع دارند. با مصرف روزانه و یا با نصرف هفتگی (مثل دهانشویه هایی که در مدارس تجویز میشدند.)استفاده خودسرانه و بدون تجویز این دهانشویه ها میتواند اثرات سمی داشته باشد. امروزه به این نتیجه رسیده اند که بهترین شیوه استفاده از فلوراید، افزودن مقدار مجاز آن به آب خوراکی شهری هست.
دهانشویه های درمانی مثل کلرهگزدین و لیسترین و … را هم که تنها با تجویز پزشکتان استفاده کنید.
استفاده مداوم از این دهانشویه ها و دهانشویه های ضدعفونی کننده میتواند باکتریهای مفید دهان را هم از بین ببرد و منجر به قارچ در دهان بشود.
اگر تصمیم به استفاده از دهانشویه های غیر درمانی مثل دهانشویه های ضدپلاک دندان گرفتید، حتما به محتویات آن توجه کنید و باز هم توصیه میکنم از مصرف طولانی مدت آن بپرهیزید.
استفاده روزانه از دهانشویه
چهارم اینکه آیا باید روزانه دهانشویه استفاده کنم؟
شاید مجموعه استفاده از مسواک و نخ دندان و گاهی دهانشویه با آب نمک ولرم بسیار رقیق، بهترین پیشنهاد ما برای رعایت بهداشت توسط شما باشد.
دهانشویه به جای مسواک؟
پنجم اینکه آیا میشه به جای مسواک از دهانشویه استفاده کنم؟
نه دوستان. استفاده از دهانشویه ها قبل از زدن مسواک و کشیدن نخ دندان، میتواند باعث واکنش مواد غذایی با دهانشویه شده و محیط دهان را اسیدی کند و فرآیند پوسیدگی را تشدید کند. ضمن اینکه پلاک و مواد غذایی رو از محیط دهان پاک نمیکنه…
چگونه از دهانشویه استفاده کنم؟
ابتدا مسواک و نخ دندان را استفاده کرده و با فاصله نیم ساعت از آن دهانشویه را ۲۰ ثانیه در محیط دهان نگه دارید و سپس دهان خود را خالی کنید و تا یکساعت بعد از آن چیزی میل نکنید.
عوارض مصرف طولانی مدت دهان شویه
دهانشویه کلرهگزیدین دارای عوارضی است که مانع استفاده طولانی مدت آن می شود.
مهم ترین و شایع ترین آنها تغییر رنگ دندانها و مخاطها، دسکوامه شدن مخاط ایجاد سنگ های بزاقی، سوزش و خشکی دهان و اثرات سیستمیک منفی در صورت بلع است.
كلرهگزيدين از گروه آنتي سپتيك ها بوده و از تشكيل پلاك و ژنژويت جلوگيري مي كند.
مهمترين عارضه جانبي كلرهگزيدين ايجاد تغيير در رنگ دندان است.
مواد اكسيد كننده (پراكسيد هيدروژن)، پربورات ها وكارباميد پراكسيد براي سفيد كردن دندانها بكار مي رود.
كاربرد دهانشويه كلرهگزيدين حاوي سديم پربورات باعث كاهش قابل ملاحظه اي در ميزان رنگ پذيري شده اما تأثيري بازدارنده بر خاصيت كاهش پلاك و التهاب لثه كلرهگزيدين ندارد.
چوب مسواک جایگزینی برای دهان شویه
دهان شویه ی كلرهگزيدين به عنوان استاندارد طلايی جهت كنترل پلاك دندانی و التهاب لثه مطرح است.
علاوه بر آن كلرهگزيدين دارای عوارضی است كه مانع استفاده ی طولانی مدت آن می شود.
به همين دليل لزوم استفاده از يك دهانشويه جايگزين كه به طور روزانه بتواند مورد استفاده قرار گيرد و فاقد عوارض جانبی باشد احساس می گردد.
از اين رو سازمان بهداشت جهانی به منظور غلبه بر عوارض جانبی داروهای شيميايی توصيه كرده است كه تحقيقاتی برای يافتن مواد طبيعی مناسب مانند عصاره گياهان به عمل آيد.
“چوب مسواك يا پرسيكا سالوادرا” يكي ديگر از مواد مؤثر در بهداشت دهان و دندان است كه سازمان بهداشت جهانی (WHO) استفاده از آن را توصيه و ترغيب نموده است.
تأثير چوب مسواك بر پاتوژن هاي عامل پوسيدگی دندان ثابت شده است.
ساير اثرات فارماكولوژيك چوب مسواك ازجمله اثرات ضد التهابی، آنتی اكسيدانی ترميم كننده زخم و اثرات آرام بخشی آن به اثبات رسيده است.
آلوئه ورا يك ماده ژله مانند و شفاف از قسمت داخلی برگ آلوئه ورا با خواص ضد التهابی، ضدميكروبی و اثرات ترميم كننده زخم است.
هرچند پرسيكا باعث بهبود شاخص لثه می شود اما مطالعات متعدد نشان داده اند كه به تنهايی نسبت به كلرهگزيدن برتری نداشته است.
همچنين آلوئه ورا يكي ديگر از موادي است كه به صورت تركيبی و يا مجزا در محلولهای دهانشويه مورد استفاده قرار می گيرد.
تأثير اين داروی گياهی بر بهبود شاخص لثه در چندين مطالعه نشان داده شده است.
برتری محلول تركيبی پرسيكا و آلوئه ورا نشان دهنده سينرژيسم اين دو تركيب بر بهبود شاخص لثه می باشد.
هرچند محلول های متنوعی ساخته شده اند كه حاوی تركيبات گياهی گوناگون هستند اما اثرات آن ها به صورت تجربي مورد ارزيابی قرار نگرفته است.
