تحلیل استخوان فک و پیشگیری از آن
کاهش حجم استخوان فک
در این مقاله، به بحث درباره عوارض تحلیل استخوان فک که یکی از نتایج بی دندانی است، میپردازیم. بی دندانی به معنای از دست دادن دندان یا جایگزین نکردن دندانهایی است که از بین رفتهاند، و از طریق روشهایی مانند ایمپلنت قابل درمان است. در ادامه، به عوارض بی دندانی و نتیجتاً کاهش حجم استخوان فک، و همچنین روشهای پیشگیری از آن، پرداخته خواهد شد..
عوارض از دست دادن دندان (بی دندانی)
پس از از دست دادن دندان، حجم استخوان فک کاهش می یابد و فک شروع به تحلیل رفتن می کند. از دست دادن دندان باعث می شود استخوانی که قبلا اطراف ریشه ی دندان ها را پوشانده بود شروع به تحلیل رفتن کند. تحلیل رفتن استخوان فک در صورت ادامه یافتن بی دندانی و درمان نکردن آن پیشرفت می کند. کاهش حجم استخوان فک که همیشه جز جدا نشدنی از دست دادن دندان است، باعث چروکیدگی صورت و لبخندی نا زیبا خواهد شد.
عوارض تحلیل استخوان فک
- کاهش ارتفاع صورت
- ایجاد خط عمودی در کناره لب پایین
- گود شدن خطوط عمودی روی لب وصورت
- چرخش چانه به سمت جلو
- پایین افتادن گوشه لب ها و ایجاد ظاهر غمگین
- کاهش توان عضلات فرم دهنده صورت
- نازک شدن قسمت قرمز لب
- گود شدن خط مایل کنار بینی تا دهان
- عقب رفتن لب بالا
- افزایش طول لب بالا و کاهش میزان دیده شدن دندانهای فک بالا
- چانه جلو آمده و تیز (شبیه جادوگر)
- ایجاد غبغب کنار صورت
جهت جلوگیری و به حداقل رساندن تحلیل استخوان و پیشگیری از پیشرفت آن، باید از ایمپلنت استفاده کرد. ایمپلنت می تواند از پیشرفت تحلیل استخوان جلوگیری کند.
ایمپلنت به این دلیل که داخل استخوان قرار داده می شود، باعث جلوگیری از تحلیل استخوان می شود و بهتر می تواند استخوان باقی مانده ی فک را حفظ و نگهداری کند. ایمپلنت با استخوان اتصال برقرار کرده و به حفظ سلامت و کاهش نیافتن میزان و حجم استخوان فک کمک می کند.
در ادامه برخی از عوامل که باعث از دست دادن سریع استخوان فک میشود را با هم مورد بررسی قرار میدهیم.
از دست دادن و کشیدن دندان
دندانها به طور مستقیم به تحریک استخوان فک شما کمک میکنند. بدون آنها، آلوئول شروع به شکستن میکند و باعث تحلیل رفتن استخوان فک میشود. اگر دندان جایگزین نشود، این روند ادامه مییابد. جدای از کشیدن دندان، ضربه یا از دست دادن ناگهانی دندان میتواند به این عامل کمک کند.
بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال با لثه شروع میشود اما در نهایت دندانها و استخوان فک زیرین را تحت تاثیر قرار میدهد. پلاک منبع اصلی است که باعث تشکیل کلونیهای باکتری میشود. باکتریها اسید تولید کرده که به دندانهای شما حمله میکنند. با گذشت زمان، باکتری در زیر خط لثه پیشرفت میکند و میتواند به از دست دادن استخوان آلوئول کمک کند. در مراحل پیشرفته نه تنها لثههای شما خونریزی میکند، بلکه دندانها شروع به لق شدن میکنند.
مشکلات سینوس
فشار از حفره هوا در سینوس فک بالا میتواند از دست دادن استخوان را پس از کشیدن دندان مولر تسریع کند. این امر قسمت بالایی پشت فک را تحت تاثیر قرار دهد.
تراز ضعیف
ناهماهنگی دو فک چیزی فراتر از مسئله زیبایی است. قدرت و تکیه گاه گاز گرفتن را تغییر میدهد و به دلیل عدم تحریک استخوان فک زیرین را تحت تأثیر قرار میدهد.
شرایط سلامتی
استخوان فک میتواند یک عفونت باکتریایی به نام استئومیلیت را تجربه کند که به طور بالقوه منجر به التهاب و بافت استخوان مرده میشود. تومورهای خوش خیم و بدخیم نیز ممکن است روی استخوان فک رشد کنند. هر دو شرایط نیاز به برداشتن بخشی از استخوان فک دارند.
ناهنجاریهای مادرزادی
ممکن است فردی بدون دندان یا بخشهایی از استخوان فک به دنیا بیاید. این عوامل میتوانند از دست دادن استخوان فک را تسریع کنند.
پروتزهای سنتی
امروزه از ایمپلنت برای تحریک استخوان فک استفاده میکنند. در مقابل، بیماران با پروتزهای قدیمی وسنتی که در بالای خط لثه قرار میگیرند، ممکن است مقداری از دست دادن استخوان فک را تجربه کنند که میتواند بر خوردن و صحبت کردن تأثیر بگذارد.
سیگار کشیدن
افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر از دست دادن استخوان فک هستند.
نشانههای از دست دادن استخوان فک
موارد زیر اولین علائم از دست دادن استخوان فک هستند:
- گونه به سمت دندانها فرو رفتگی پیدا میکند.
- چانه شما ظاهر نوک تیز تری به خود میگیرد.
- چین و چروکهای عمیق تری را در اطراف دهان خود مشاهده میکنید.
- پروتزهای مصنوعی شما دیگر مناسب دهان شما نیستند.
- متوجه جابجایی یا حرکت دندانها در دهان خود میشوید.
- لبهای شما نازک تر به نظر میرسند.
- شما بزرگتر از سن واقعی خود به نظر میرسید.
- سردردهای بدون علت را تجربه میکنید.
- درد صورت و فک دارید.
- مثل گذشته نمی توانید صحبت کنید یا غذا بخورید.
-
درمان تحلیل استخوان فک
قبل از انجام هر گونه کار ترمیمی دندان، پیوند استخوان برای جایگزینی بافت از دست رفته توصیه میشود. از یک منبع انسانی، مصنوعی یا حیوانی پودر استخوان گرفته میشود. این پودر توسط بدن شما جذب شده تا بافت جدید و طبیعی تولید کند و حجم و تراکم استخوان فک را بهبود بخشد. بعد از اینکه استخوان فک به اندازه کافی ترمیم شد، ممکن است برای جایگزینی دندانهای از دست رفته، آماده گذاشتن ایمپلنت باشید.
ایمپلنت دندان روشی برای بازسازی استخوان تحلیل رفته فک
ایمپلنت نقش مهمی در جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک و بازسازی آن دارد. ایمپلنت همچنین به عنوان ریشه دندان نیز عمل میکند. هنگام کاشت ایمپلنت به مقدار استحکام استخوان، مقدار استخوان در دسترس و زمان گذاشتن ایمپلنت توجه میکنند. در مواردی که استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت در دسترس نباشد، استخوان را از سایر نقاط پیوند میزنند.
زیرا برای یک ایمپلنت گذاری موفق و با عمر طولانی وجود استخوان کافی بسیار حائز اهمیت است و عدم وجود استخوان موجب کاهش عمر ایمپلنت خواهد شد. این اتفاق میتواند به دلیل ضایعات مادرزادی، تروماتیک و تحلیل استخوان پس از کشیدن دندان رخ دهد، بنابراین بهتر است که پس از کشیدن دندان بازسازیهای چند مرحلهای و نصب ایمپلنت را به صورت همزمان و یا هر چه سریعتر انجام دهید.
چگونه میتوان از تحلیل استخوان لثه و فک جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از تحلیل استخوان فک روشهای زیادی وجود دارد که مهمترین آنها میتواند مراقبت منظم از دندانها و اقدام زود هنگام برای درمان باشد. از موثرترین راهکارهایی که میتوانید برای جلوگیری از این عارضه انجام دهید میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- از نخ دندان به طور مرتب استفاده کنید.
- در طول روز حداقل ۲ بار مسواک بزنید و از دهان شویه استفاده کنید تا فلورایدها بر روی سطح دندان باقی بماند.
- همیشه کلسیم و ویتامینها و به ویژه ویتامین D را به اندازه کافی در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید.
- مصرف داروهای ضد جذب قوی مانند ریزدرونات، زولدرونیک، آلندرونات، دنوزوماب و ایباندرونات را حتما با مشورت پزشک و زیر نظر او انجام دهید.
- پیش از اقدام به کشیدن دندانها حتما با متخصص جراحی لثه مشورت نمایید تا همه شرایط را مد نظر قرار دهد و تصمیم نهایی را بگیرد.
- برای بیمارانی که داروهای ضد جذب قوی استفاده میکنند نباید جراحی انجام شود. همچنین در صورتی که درمان ریشه برای دندانپزشک امکان پذیر باشد، باید از کشیدن دندان بپرهیزد.
- احتمالا برای کمک به تحریک استخوان فک نیاز به گذاشتن ایمپلنت داشته باشید. پایههای تیتانیومی مانند ریشه دندان هنگام گاز گرفتن و جویدن عمل میکنند که به حفظ استحکام و تراکم استخوان فک کمک میکند.
- ممکن است برای کاهش از دست دادن بافت استخوان، پیوند محافظ سوکت انجام شود.
- سیگار و تنباکو را کنار بگذارید، زیرا هر دو بر سلامت استخوان فک تأثیر میگذارند.
جلوگیری از تحلیل استخوان فک در منزل
با توجه و رعایت این نکات مهم میتوان از تحلیل رفتن استخوان فک پیشگیری نمود. در واقع اگر بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و دندانهای خود را به صورت مرتب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید میتوانید به میزان قابل توجهی از تحلیل رفتن بافت فک جلوگیری نمایید. تمیز کردن مرتب دندانها و کشیدن نخ دندان مانع از جمع شدن غذاها و باکتریها میان دندانها شده و سلامت آنها را حفظ میکند.
همچنین سعی کنید تا حد امکان از مواد قندی در رژیم غذایی خود کمتر استفاده کنید تا از آسیب دیدن و پوسیدگی دندانهای خود جلوگیری کنید. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن باکتریهای مضر کاملا از بین میروند و از دست دادن و کشیدن دندانها اتفاق نمیافتد.
علاوه بر این توصیه میکنیم که حتما یک رژیم غذایی سرشار از ویتامین C، ویتامین D، کلسیم و پربیوتیکها داشته باشید، زیرا موجب کاهش بیماریهای پریودنتال که از عوامل اصلی تحلیل رفتن استخوان فک هستند میشود. مصرف ویتامین C همچنین نقش مهمی در تقویت و استحکام لثه دارد. لازم است که اشاره کنیم برای جلوگیری از تحلیل بافت سخت فک نیاز است که قند خون را نیز مرتبا بررسی کنید. زیرا دیابت نیز میتواند بیماری پریودنتال و در نتیجه تحلیل استخوان لثه و فک را افزایش دهد و نباید از آن غافل شد.
-
استخوان مورد نیاز در عمل پیوند استخوان برای بازسازی استخوان لثه و فک چگونه تامین میشود؟
زمانی که برای جایگزینی بافت سالم در فک نیاز به پیوند استخوان وجود داشته باشد و حجم استخوان از دست رفته بسیار زیاد باشد، دندانپزشک معمولاً از چندین روش استفاده میکند. یکی از روشها استفاده از مواد استخوانی خود بدن فرد است. در این روش، استخوانهایی که از قسمتهای دیگری از بدن فرد گرفته میشود، برای جایگزینی بافت استخوانی در فک استفاده میشود.
در موارد دیگر، زمانی که استفاده از مواد استخوانی خود فرد ممکن نباشد، میتوان از مواد استخوانی اهدا شده استفاده کرد. در این صورت، استخوانهایی که از افراد دیگری که اهدا کردهاند تامین میشود، برای جایگزینی استخوان فقدانی در فک استفاده میشود.
همچنین، در مواردی که استفاده از مواد استخوانی طبیعی غیرممکن باشد، دندانپزشک ممکن است نیاز به استفاده از مواد مصنوعی استخوانی داشته باشد. این مواد، معمولاً از مواد شیمیایی و بافتهای مصنوعی تشکیل شده و برای پیوند استخوان در فک استفاده میشوند.