تاثیر شیمی درمانی بر دندان و دهان چیست؟
شیمی درمانی به خوبی شناخته شده است و امکان عوارض جانبی بسیاری را دارد، مثل حالت تهوع و خستگی شدید. به خاطر همین بسیاری از مردم روی چنین عوارضی حساس هستند چون روی سلامت دهان و دندان هایشان نیز تاثیر خواهد داشت.
علت درد دندان پر شده بعد از چند سال چیست؟
شیمی درمانی می تواند محیط دهان را به یک جای خیلی سمی تبدیل کند. این محیط سمی ممکن است منجر به مشکلات دهانی بسیاری شود که عبارتند از عفونت لثه پیشرفته و دندان های آبسه کرده که تغییراتی در مزه دهان ایجاد می کنند، به زبان اسیب می رسانند و پوسیدگی های دندانی بسیاری به همراه خواهد داشت. در حالی که بسیاری از این مشکلات می توانند به راحتی درمانی شوند، اما ممکن است به مشکلات پیچیده ای تبدیل شوند که تحت تاثیر شیمی درمانی می باشند.
بسیاری از دندانپزشکان و جراحان دهان قادر به انجام روش های دندانپزشکی اولیه نیستند، مثل پرکردن دندان یا کشیدن دندان، در صورتی که وسط انجام شیمی درمانی باشید. به این معنا که باید با همه این مشکلات در طی درمان کنار بیایید، تا زمانی که بتوانید آن ها را ترمیم کنید. این امر می تواند باعث ناراحتی های طولانی مدت شود و باعث مشکلات بسیار جدی شود.
البته تمام این مشکلاتی که برای سلامت دهانتان پیش می آید، می توانند در طی درمان شیمی درمانی پیشگیری شوند، فقط باید از پس آن ها بربیایید. مثلا توصیه می شود تحت نظر دندانپزشک باشید، یا یک جراح دهان و به طور مرتب ویزیت شوید.
کشیدن دندان بیشترین مورد پیشنهادی برای درمان قبل از شروع شیمی درمانی
دندانپزشکان و جراحان دهان معمولا درمان های مختلفی توصیه می کنند، از ایمپلنت گرفته تا پرکردن کردن. با این وجود، شایع ترین درمان دندان که توصیه می شود، کشیدن دندان است.
دو دلیل هم هست که به خاطر آن دندانپزشک یا جراح دهان توصیه می کند قبل از انجام شیمی درمانی دندان ها کشیده شود. اولین دلیل این است که دندان ها ممکن است در معرض خطر قرار گیرند و نیاز به کشیده شدن داشته باشند. دلیل دیگر این است که احتمال عفونت دندان و پیشرفت آن را به خاطر پوسیدگی کمتر می کند.
کشیدن دندان ها قبل از شیمی درمانی خطر پوسیدگی دندان را کاهش می دهد و گسترش آن را در دهان را کمتر می کند. درمان پوسیدگی در بیماران سرطانی سخت است، بنابراین بسیاری از دندانپزشکان و جراحان توصیه می کنند که دندان ها قبل از بروز مشکلاتی برایشان، کشیده شوند.
شانس بیماران سرطانی در پوسیدگی های دندانی زمانی که شیمی درمانی انجام می شود، افزایش می یابد. شانس پوسیدگی هم به خاطر خشکی دهان می باشد، که یک عارضه شایع در شیمی درمانی می باشد، و محیط دهان را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
راه های دیگری که می توان در زمان شیمی درمانی برای بهبود سلامت دهان و دندان به کار گرفت :
کشیدن دندان قبل از شروع شیمی درمانی تنها یکی از راه هاییست که سلامت دهانتان را حفظ می کند، آن هم زمانی که تحت شیمی درمانی می باشید. برخی چیزهای دیگری از سلامت دهان در دوره های شیمی درمانی محافظت می کند، عبارتند از :
- مسواک زدن حداقل سه بار در روز و نخ دندان کشیدن. مطمئن شوید که از مسواک های جداگانه برای دوران شیمی درمانی استفاده کنید.
- از مصرف نوشیدنی های اسیدی یا قندی خودداری کنید. سعی کنید بیشتر آب بجای همه این ها بخورید تا باکتری ها را از دهان تان خارج کنید.
- از یک دهانشویه که دندانپزشک یا جراح دهان توصیه می کند، استفاده کنید تا از خشکی دهان جلوگیری کنید.
- یک رژیم بدون قند یا قند کم استفاده کنید
- از بروز هرگونه زخمی در دهان و پیشرفت آن خودداری کنید.
علل عوارض شیمی درمانی بر دهان و دندان
پرتودرمانی و شیمی‌درمانی ممکن است بعضی از عوارض جانبی دهان مشابه را باعث شوند، که شامل موارد زیر می‌شود:
- موکوزیت (التهاب غشاء مخاطی در دهان)
- عفونت‌ها در دهان یا انتقال عفونت از طریق جریان خون، رسیدن و تأثیر آنها بر سلول‌های بدن.
- تغییر طعم
- خشکی دهان
- درد
- تغییر در رشد دندان در کودکان.
- سوء تغذیه (کمبود مواد مغذی مورد نیاز برای سلامتی بدن، که اغلب با ناتوانی در خوردن ایجاد می‌شود)
- کم شدن آب بدن (کمبود آب مورد نیاز برای سلامتی بدن، که اغلب با ناتوانی در نوشیدن ایجاد می‌شود)
- پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه
عوارض ممکن است به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به‌علت درمان‌های ضدسرطان ایجاد شود.
عوارض دهان و دندان با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌تواند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از درمان ایجاد شود. پرتودرمانی می‌تواند مستقیماً به بافت دهان، غدد بزاقی و استخوان آسیب برساند. مناطق تحت درمان ممکن است زخم شوند یا دچار ضایعات گردند.
بهبود آهسته و عفونت از عوارض غیرمستقیم ناشی از درمان سرطان هستند. هر دو شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌تواند از توانایی سلول‌ها برای تکثیر بکاهد، که فرایند درمان در دهان افت می‌کند. شیمی‌درمانی ممکن است تعدادی از سلول‌های سفید خون را کاهش دهد و سیستم ایمنی بدن (اندام‌ها و سلول‌های مدافع بدن در مقابل عفونت و بیماری) را تضعیف کند، و آن را برای ایجاد عفونت آسان‌تر گرداند.
عوارض می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
عوارض حاد در طول درمان رخ می‌دهد. شیمی‌درمانی معمولاً باعث عوارض حاد پس از درمان می‌شود که با درمان به پایان می‌رسد.
عوارض مزمن ماه‌ها تا سال‌ها پس از درمان به پایان می‌رسد. پرتودرمانی می‌تواند عوارض حاد ایجاد کند اما ممکن است باعث آسیب دائمی به بافت شود که بیمار را در معرض خطر مادام‌العمر عوارض دهان و دندان قرار می‌دهد.
عوارض مزمن زیر معمولاً پس از پایان درمان با اشعه به سر و یا گردن ادامه می‌یابند:
- خشکی دهان.
- پوسیدگی دندان.
- عفونت.
- تغییر طعم.
- مشکلات استفاده از دهان و فک به‌علت بافت استخوان و از دست دادن و یا رشد تومورهای خوش‌خیم در پوست و عضله.
عوارض دهان و دندان در بیماران تحت درمان سرطان سر و گردن ممکن است با اقدامات شدید پیشگیری قبل از شروع درمان، کاهش یابد. با این کار دهان و دندان در بهترین شرایط ممکن برای مقاومت در برابر درمان قرار می‌گیرند.
